Kelimelerin köklerini, hikayelerini bize anlatan kitap: Kelimenin Ham Anlamıyla
Gazeteci ve sunucu Ali İhsan Varol’un Kelimenin Ham Anlamıyla kitabı, kıymetli bir kaynak niteliğinde. Geçtiğimiz aylarda yayınlanan bu çalışmada sözün gücünü ve kökenini okuyacaksınız.
Ali ihsan Varol’un televizyonda sunduğu müsabaka programıyla biliyoruz. Yıllarca sözlerin bilinmeyen öyküsünü anlatan Varol, bu birikimini kitaplaştırdı. Sözün Ham Manasıyla her sözün yeni ve farklı manasını bulacaksınız. Öğrendiğiniz bu sözler sizi şaşırtacak ve hayret edeceksiniz.
Aslında günlük lisanda sıkça kullandığımız sözlerin manasını birden fazla vakit bilmiyoruz. Kullandığımız bir atasözün ya da tabirin ne manaya geldiğini bile bilmeden kullanmayı tercih ediyoruz.
Bu kitabın sayfalarını çevirirken ağzı kalabalık ve biraz da abartmayı seven bir ahbabınızı hatırlayabilirsiniz. O ahbabınıza gösterdiğiniz müsamahayı lütfen kitaptan da esirgemeyiniz. İçinde Pod-Bee kumpanyasının verdiği şevk ve hevesle hazırlanmış 13 başlık bulacaksınız.
Bu başlıkların altındaki anlatılar aslında kulakçıklarınıza ulaşması için hazırlanmıştı. Ama Doğan Kitap’ın gölgesinde değişip dönüşerek elle tutulur, gözle görülür hale büründüler.
AÇGÖZLÜ BİR MERAK
Ali İhsan Varol’dan sözlere, insanlara, şeylere dair etimolojik denemeler. Sözlerin kökenine indikçe şaşıracaksınız, şaşkınlığınız bir müddet sonra cümbüşe, eğlenceniz de açgözlü bir meraka dönüşecek.
Bilim insanları, sözlerin en fazla 8-9 bin yıl sonra yok oldukları niyetine meydan okuyan 20’dan fazla söz tespit etti. Evrim, lisanların değişimi ve öbür lisanlara adaptasyon nedeniyle yok olan sözlerin bilakis, tam 150 yüzyıldır kullanılan sözler ortasında ‘anne’ de var.
Dilbilimciler, binlerce yıldır yok olmaya meydan okuyan sözleri tespit etti. Bu sözler ortasında, ‘anne’, ‘değil’, ‘ne’, ‘duymak’, ‘adam’, ‘akmak’, ‘küller’ ve ‘solucan’ olduğu belirtildi.
Sayfa: 232
KELİMELERİN KULLANIM ORANI
Dilbilimciler, akraba sözleri tespit ettikten sonra sözlerin kullanılma oranı ve yaygınlığını ölçmeye çalıştı. En çok tekrar edilen sözün en yavaş kaybolduğu anlaşılırken, günde ortalama 16 defa tekrarlanan bir sözün en az üç lisanda hayatta kaldığı anlaşıldı.
