Edebiyat özgürlüktür şiarıyla hareket eden yetkin bir isim: Susan Sontag

Çağdaş dünya edebiyatının değerli ismi Susan Sontag’ın 92’inci doğum yılı. 21. yüzyılın değerli niyet insanlarından olan Sontag, yazdıklarıyla, söyledikleriyle her daim isminden kelam ettirdi. Sontag’ın hayatına dair kısa bir kesiti sunmanın yanında; Diğerlerinin Acısına Bakmak kitabıyla da kendisini anıyoruz.

Susan Sontag, 1933’te New York’ta doğdu. Çocukluğu Tucson, Arizona ve Los Angeles’ta geçti. On beş yaşındayken California Üniversitesi’ne girdi. Bir yıl sonra Chicago Üniversitesi’ne geçiş yaptı ve 1951’de mezun oldu. Çalışmalarını Harvard Üniversitesi’nde sürdürdü ve ideoloji doktorası yaptı. 1957-1958 yıllarında Paris Üniversitesi’nde çalıştı.

Daha sonra Amerika’ya dönerek New York Koleji’nde ideoloji dersleri verdi ve Columbia Üniversitesi’nde öğretmenlik yaptı. 60’lı yıllar boyunca The New York Review of Books, Commentary ve Partisan Review’da birçok denemesi yayınlandı.

Film senaryoları yazan ve direktörlük de yapan Susan Sontag’ın denemeleri ortasında Sanatçı: Örnek bir Çilekeş, Fotoğraf Üzerine ve Oburlarının Acısına Bakmak sayılabilir. Yanardağ Sevdalısı, Amerika’da, İyiliksever ve Mevt Tüneli isimli romanları dışında Ben, Vesaire isimli bir de öykü kitabı vardır. Sontag 2004’te New York’ta öldü.

Yazarın Oburlarının Acısına Bakmak kitabıyla kendisini analım;

GÖRÜNTÜ VE SESLER…

Başka bir ülkede meydana gelen felaketlerin seyircisi olmak, gazeteciler diye bilinen profesyonel, uzman turistlerin bir buçuk asrı aşkın müddetlik maceralarında gitgide katlanan birikimleriyle direkt ilintili olan, asıllı bir çağdaş tecrübedir. O denli ki, artık savaşlar hepimizin oturma odalarında sükûnet içinde seyredilip dinlenen imaj ve seslere dönüşmüş durumdadır.

Modern hayatın temel özelliklerinden biri, dünyanın dört bir köşesinde yaşanan dehşeti uzaktan, fotoğraf aracılığıyla izleyebilmek için sayısız imkân sunmasıdır.

Peki, dünyayı görme biçimimizin temel modüllerinden birini oluşturan fotoğraf, bakanın gerçeklik algısını aşındırır mı? Bizden uzaktaki insanların acılarıyla gerçek bir bağ kurabilir miyiz?

Günümüzde bir klasik haline gelen Fotoğraf Üzerine kitabından yirmi yıldan fazla bir müddet sonra yayımlanan Diğerlerinin Acısına Bakmak, imgelerin kullanım biçimlerinin yanı sıra, şiddetin görsel temsilinin, savaş imgelerinin ekran aracılığıyla sıradanlaşmasını, bunun çağdaş toplum üzerindeki tesirlerini ve tehlikelerini soruşturuyor.

Sayfa:136

YARALI BAYANI TAŞIYAN ASKER

Bosna’da BM Muhafaza Gücü’nden bir asker, yaralı bir bayanı taşıyor, 1994…

Başkalarının Acısına Bakmak, insanı dünyayı olduğu üzere görmeye, onun temsil edilme biçimleri üzerine baş yormaya, hatta onu değiştirmeye yönelik bir şeyler yapmaya teşvik ediyor.